Czerwiec ( czyrwiec)- „Czyrzwiec, od ‘czerwu’
pszczelego, inaczej czyrwień, ugornik (…) – jak podaje Bruckner. Objaśnia się
też nawiązaniem do nazwy larwy owadów ,
z których uzyskiwano o tej porze roku czerwony barwnik do tkanin. W innych
językach nazwa June- jak inne wzięta z tradycji łacińskiej.
Czerwiec – kojarzony z końcem roku szkolnego, czasem kanikuły i wakacji.
Rozdanie świadectw- mniej lub bardziej okraszonych czerwonymi paskami.
Połowa roku, ważne święto w okresie pogańskim
Sobótki, noc Kupały. Żródła podają:
„Wyraz kupała pochodzi
najpewniej z indoeuropejskiego pierwiastka kump, oznaczającego grupę, gromadę,
zbiorowość, z którego wywodzą się słowa takie jak kupa, skupić, kupić w sensie
„gromadzić”. Jeśli natomiast chodzi o słowo sobótka, późniejsze określenie
kupalnocki, to prawdopodobnie stworzone zostało przez Kościół, co od zarania
miało wydźwięk pejoratywny i oznaczyło mały sabat. Z nazwą tą wiąże się również
pewna legenda, mówiąca o tym, jakoby sobótka była uroczystością ku czci pięknej
dziewczyny o tym właśnie imieniu. Sobótka w bliżej nieokreślonym czasie
zamieszkiwała ponoć bliżej nieokreśloną wioskę. Narzeczony jej, Sieciech,
powróciwszy z wojny, miał swą wybrankę pojąć za żonę, jednak wioska ich została
nagle zaatakowana przez hordy wroga. Podczas odpierania ataku Sobótka zginęła,
trafiona w samo serce. Miało się to dziać w noc letniego przesilenia.
Na południu Polski, Podkarpaciu i Śląsku uroczystość
o podobnym charakterze zwie się sobótką lub sobótkami, na Warmii i Mazurach
palinocką. Nazwa Noc Kupały, kupałnocka utrwaliła się w tradycji Mazowsza i
Podlasia (…)Dziewczęta puszczały w nurty rzek wianki z zapalonymi świecami.
Młode niewiasty plotły wianki z kwiatów i magicznych ziół, wpinały w nie
płonące łuczywo i w zbiorowej ceremonii ze śpiewem i tańcem powierzały wianki
falom rzek i strumieni. Wróżono rychle lub późniejsze zamążpójście.
(…) To noc szukania kwiatu paproci, który zakwita
tylko raz… Legendy o kwiecie paproci,
zwanym też perunowym kwiatem, znane są z przeróżnych podań i gdzieniegdzie
przetrwały do dziś. Opowiadają o wielu ludziach, którzy błądzili po lasach i
mokradłach, próbując odnaleźć magiczny, obdarzający bogactwem, siłą i
mądrością, widzialny tylko przez okamgnienie kwiat paproci. Zdobycie rośliny
nie było łatwe – strzegły jej widzialne i niewidzialne straszydła, czyniące
straszliwy łoskot, gdy tylko ktoś próbował się do perunowego kwiatu zbliżyć.” W
kalendarzu świąt chrześcijańskich święto ku czci św. Jana, kolejny pogański rudyment. Noc wianków, noc świętojańska, najkrótsza w
roku. Na polach wszystko rośnie, zielone zboża jeszcze, a wśród nich maki,
bławatki, rumianki…Na łąkach czas sianokosów. Kiedyś dochodziły odgłosy
ostrzenia kos. Dziś raczej warkot kosiarek, kombajnów. W mojej okolicy coraz mniej typowych niegdyś
terenów łąk, tzw. pastwisk. Mało teraz
krów, a jeśli to tylko duże hodowle, nastawione na określoną produkcję. Pola sukcesywnie traktowane chemicznymi
opryskami. I wymierają pszczoły . W końcu homo ledwie sapiens wymrze od tego
nagromadzenia „cudów” techniki.
Na straganach pierwsze truskawki, w tym roku ceny
osiągają niebotyczne. Dziś poczułam powiew lata. Słońce przygrzewało, przez
otwarte okno wpadały pełne entuzjazmu muchy, świergotały ptaki. Kosy mnie
wprawiają w zachwyt od lutego. Słychać tez i szczygła, i ziębę. Pod niebem wysoko podziwiały świat
jaskółki. Gołębie tuliły się do siebie na gałęzi sosny.
Uff. Gdzieś przez chwilę odeszły realia, natłok
informacji o pandemii.
Czerwiec, młodzi
myślą już tylko o wakacjach. Maturzyści jeszcze opóźnioną maturę musza
zaliczyć. Ten miesiąc – zazwyczaj wiązał się właśnie z czasem urlopu,
rodzinnych wyjazdów, ale i obozów, kolonii dla dzieci.
28 czerwca – to Narodowy Dzień Pamięci Poznańskiego
Czerwca 1956. Chwała i cześć bohaterom. Doszło do zrywu ludzi niegodzących się z dyktaturą władz. Krwawo
stłumiony z użyciem wojska i czołgów, przyniósł jednak zwycięstwo moralne,
które odbiło się szerokim echem w Polsce i poza granicami. Potem już machina
ruszyła- doszło do przemian w październiku 1956, Polska stała się przykładem
dla innych państw bloku wschodniego.
4 czerwca 1989 roku odbyły się pierwsze częściowo
wolne wybory do Sejmu ,ale i do Senatu. Miażdżącą przewagą wygrał obóz
Solidarności, która wówczas miała jeszcze swoje znaczenie, nie tylko w nazwie.
Solidarnie cieszmy się z każdej chwili pięknej
pogody, lata…
Źródła- Słownik etymologiczny Brucknera, www.zwyczaje, wikipedia
Obraz- Noc świętojańska, H. Siemiradzki( wikipedia)
