Czerwiec

 

Czerwiec ( czyrwiec)- „Czyrzwiec, od ‘czerwu’ pszczelego, inaczej czyrwień, ugornik (…) – jak podaje Bruckner. Objaśnia się też  nawiązaniem do nazwy larwy owadów , z których uzyskiwano o tej porze roku czerwony barwnik do tkanin. W innych językach nazwa June- jak inne wzięta z tradycji łacińskiej.

Czerwiec – kojarzony z końcem roku  szkolnego, czasem kanikuły i wakacji. Rozdanie świadectw- mniej lub bardziej okraszonych czerwonymi paskami.

Połowa roku, ważne święto w okresie pogańskim Sobótki, noc Kupały. Żródła podają:

„Wyraz kupała pochodzi najpewniej z indoeuropejskiego pierwiastka kump, oznaczającego grupę, gromadę, zbiorowość, z którego wywodzą się słowa takie jak kupa, skupić, kupić w sensie „gromadzić”. Jeśli natomiast chodzi o słowo sobótka, późniejsze określenie kupalnocki, to prawdopodobnie stworzone zostało przez Kościół, co od zarania miało wydźwięk pejoratywny i oznaczyło mały sabat. Z nazwą tą wiąże się również pewna legenda, mówiąca o tym, jakoby sobótka była uroczystością ku czci pięknej dziewczyny o tym właśnie imieniu. Sobótka w bliżej nieokreślonym czasie zamieszkiwała ponoć bliżej nieokreśloną wioskę. Narzeczony jej, Sieciech, powróciwszy z wojny, miał swą wybrankę pojąć za żonę, jednak wioska ich została nagle zaatakowana przez hordy wroga. Podczas odpierania ataku Sobótka zginęła, trafiona w samo serce. Miało się to dziać w noc letniego przesilenia.

Na południu Polski, Podkarpaciu i Śląsku uroczystość o podobnym charakterze zwie się sobótką lub sobótkami, na Warmii i Mazurach palinocką. Nazwa Noc Kupały, kupałnocka utrwaliła się w tradycji Mazowsza i Podlasia (…)Dziewczęta puszczały w nurty rzek wianki z zapalonymi świecami. Młode niewiasty plotły wianki z kwiatów i magicznych ziół, wpinały w nie płonące łuczywo i w zbiorowej ceremonii ze śpiewem i tańcem powierzały wianki falom rzek i strumieni. Wróżono rychle lub późniejsze zamążpójście.

(…) To noc szukania kwiatu paproci, który zakwita tylko raz…  Legendy o kwiecie paproci, zwanym też perunowym kwiatem, znane są z przeróżnych podań i gdzieniegdzie przetrwały do dziś. Opowiadają o wielu ludziach, którzy błądzili po lasach i mokradłach, próbując odnaleźć magiczny, obdarzający bogactwem, siłą i mądrością, widzialny tylko przez okamgnienie kwiat paproci. Zdobycie rośliny nie było łatwe – strzegły jej widzialne i niewidzialne straszydła, czyniące straszliwy łoskot, gdy tylko ktoś próbował się do perunowego kwiatu zbliżyć.” W kalendarzu świąt chrześcijańskich święto  ku czci św. Jana, kolejny pogański rudyment.  Noc wianków, noc świętojańska, najkrótsza w roku. Na polach wszystko rośnie, zielone zboża jeszcze, a wśród nich maki, bławatki, rumianki…Na łąkach czas sianokosów. Kiedyś dochodziły odgłosy ostrzenia kos. Dziś raczej warkot kosiarek, kombajnów.  W mojej okolicy coraz mniej typowych niegdyś terenów  łąk, tzw. pastwisk. Mało teraz krów, a jeśli to tylko duże hodowle, nastawione na określoną produkcję.   Pola sukcesywnie traktowane chemicznymi opryskami. I wymierają pszczoły . W  końcu homo ledwie sapiens wymrze od tego nagromadzenia „cudów” techniki.

Na straganach pierwsze truskawki, w tym roku ceny osiągają niebotyczne. Dziś poczułam powiew lata. Słońce przygrzewało, przez otwarte okno wpadały pełne entuzjazmu muchy, świergotały ptaki. Kosy mnie wprawiają w zachwyt od lutego. Słychać tez i szczygła, i  ziębę. Pod niebem wysoko podziwiały świat jaskółki. Gołębie tuliły się do siebie na gałęzi sosny.

Uff. Gdzieś przez chwilę odeszły realia, natłok informacji o pandemii.

Czerwiec, młodzi  myślą już tylko o wakacjach. Maturzyści jeszcze opóźnioną maturę musza zaliczyć. Ten miesiąc – zazwyczaj wiązał się właśnie z czasem urlopu, rodzinnych wyjazdów, ale i obozów, kolonii dla dzieci.

28 czerwca – to Narodowy Dzień Pamięci Poznańskiego Czerwca 1956. Chwała i cześć bohaterom. Doszło do zrywu  ludzi niegodzących się z dyktaturą władz. Krwawo stłumiony z użyciem wojska i czołgów, przyniósł jednak zwycięstwo moralne, które odbiło się szerokim echem w Polsce i poza granicami. Potem już machina ruszyła- doszło do przemian w październiku 1956, Polska stała się przykładem dla innych państw bloku wschodniego.

4 czerwca 1989 roku odbyły się pierwsze częściowo wolne wybory do Sejmu ,ale i do Senatu. Miażdżącą przewagą wygrał obóz Solidarności, która wówczas miała jeszcze swoje znaczenie, nie tylko w nazwie.

Solidarnie cieszmy się z każdej chwili pięknej pogody, lata…

Źródła- Słownik etymologiczny Brucknera, www.zwyczaje, wikipedia

                                 Obraz- Noc świętojańska, H. Siemiradzki( wikipedia)